Święto to jest obchodzone od 1992 roku, a zainicjowała je Światowa Federacja Zdrowia psychicznego (ang. World Federation for Mental Health).1 Temat ten jest niezwykle istotny, patrząc na badania Instytutu Psychiatrii i Neurologii EZOP II, które wskazują, że w ciągu całego życia 26,46% dorosłych Polek i Polaków cierpi na przynajmniej jedno z zaburzeń psychicznych.2
Według definicji WHO, zdrowie psychiczne to nie tylko brak zaburzeń czy chorób, ale również zdolność człowieka do realizowania własnych potrzeb, osiągania celów, czerpania radości z życia oraz budowania i utrzymywania pozytywnych relacji z innymi. Jest ono również kluczowe dla aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym. Dobre zdrowie psychiczne jest fundamentem ogólnego zdrowia, ponieważ problemy psychiczne mogą wpływać na zdrowie fizyczne, samopoczucie, efektywność zawodową i relacje z innymi ludźmi.1
Warto zaznaczyć, że zaburzenia psychiczne to zróżnicowana grupa dysfunkcji, które obejmują problemy z myśleniem, regulacją emocji oraz zachowaniem. Do tej grupy zaliczają się takie schorzenia jak schizofrenia, depresja, zespół stresu pourazowego, anoreksja, bulimia, fobie oraz hipochondria.3
Według danych WHO, w 2019 co ósma osoba (czyli 970 milionów ludzi na całym świecie) cierpiała na jedno z zaburzeń psychicznych, przy czym najczęstszymi były zaburzenia lękowe i depresyjne. Natomiast w 2020 roku liczba osób cierpiących na zaburzenia lękowe i depresyjne znacznie wzrosła z powodu pandemii COVID-19, szacuje się, że wzrost nastąpił odpowiednio o 26% i 28%.
Dodatkowo statystyki Światowej Organizacji Zdrowia wskazują, że w 2019:
- 301 milionów ludzi zmagało się z zaburzeniami lękowymi,
- 280 milionów osób chorowało na depresję,
- 40 milionów pacjentów zmagało się z chorobą afektywną dwubiegunową4.
Czym są depresja i zaburzenia lękowe?
Charakterystyczne dla zaburzeń lękowych są intensywny strach i niepokój, którym towarzyszą zaburzenia w zachowaniu. Objawy są na tyle silne, że mogą prowadzić do dużego dyskomfortu lub trudności w codziennym funkcjonowaniu. Wśród różnych rodzajów zaburzeń lękowych wyróżnia się m.in.:
- uogólnione zaburzenie lękowe (nadmierne zamartwianie się),
- zaburzenie paniczne (objawiające się napadami paniki),
- lęk społeczny (nadmierny lęk w sytuacjach społecznych),
- oraz lęk separacyjny (silny strach przed rozłąką z bliskimi).4
Z kolei depresja może przyjmować różne formy. Objawia się nie tylko ciągłym uczuciem smutku, z którym często jest utożsamiana, ale również utratą zainteresowania rzeczami, które wcześniej sprawiały nam radość. Do jej najczęstszych symptomów należą brak energii, problemy ze snem i senność, a także niepokój, poczucie winy, obniżona samoocena, a czasem nawet utrata sensu życia.
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), depresja w 2020 roku zajmowała drugie miejsce wśród najczęściej występujących chorób na świecie. Z uwagi na rosnącą liczbę diagnoz we wszystkich grupach wiekowych, przewiduje się, że do 2030 roku może stać się najpowszechniejszym schorzeniem.5
W obu przypadkach dostępne są skuteczne metody leczenia psychologicznego, a w zależności od wieku i nasilenia objawów, można również rozważyć leczenie farmakologiczne.4
To wszystko pokazuje jak ważne jest zadbanie o swoją kondycję psychiczną. Dlatego warto zatroszczyć się o takie aspekty jak:
- wypoczynek, regularne wysypianie się,
- aktywność fizyczną,
- odpowiednią dietę,
- oraz relację z przyjaciółmi i znajomymi.1
Gdzie można szukać pomocy?
- 800 121 212 Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka bezpłatnie, czynny całą dobę.
- 116 123 Telefon Zaufania dla Osób Dorosłych w Kryzysie Emocjonalnym, bezpłatnie, 14:00–22:00.
- 116 111 Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży bezpłatnie, czynny całą dobę.1
Zachęcamy do wypełnienia kwestionariusza przesiewowego w kierunku występowania depresji
Kwestionariusz
Bibliografia:
1Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Złotoryi ,, Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego 2023” 2023 https://www.gov.pl/web/psse-zlotoryja/swiatowy-dzien-zdrowia-psychicznego-2023 [dostęp: 04.09.2024].
2Wciórka J. ,,Rozpowszechnienie zaburzeń” Konferencja podsumowująca projekt EZOP II., Instytut Psychiatrii i Neurologii, 2021 https://ezop.edu.pl/wyniki-badania/ [dostęp: 04.09.2024].
3Fundacja Nie Widać Po Mnie ,,10 Października 2023 — Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego” https://niewidacpomnie.org/2023/10/10/10-pazdziernika-2023-swiatowy-dzien-zdrowia-psychicznego/ [dostęp: 04.09.2024].
4World Health Organization ,,Mental disorders”, 2022 https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-disorders/?gclid=CjwKCAjwyY6pBhA9EiwAMzmfwRLui5Pl29EOyltz8YRpWH5zS_37Tx5Mkre9bcj0fTf3dxxjllDuZRoCGHAQAvD_BwE [dostęp: 04.09.2024].
5Wojtasiński Z. ,,Depresja będzie najczęściej występującą chorobą na świecie. WHO podaje dane” 2023 https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1540480%2Cdepresja-bedzie-najczesciej-wystepujaca-choroba-na-swiecie-who-podaje-dane [dostęp: 04.09.2024].
