W 2024 roku z naszym Narodowym Badanie Poziomu Cukru dotarliśmy z badaniami glikemii do ponad 22,5 tys. dorosłych, studentów, rodziców i dzieci (u tych sprawdzaliśmy ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1 w przyszłości nowatorską metodą prof. Bossowskiego), a z edukacją – do 3 mln Polaków.
Kampania edukacyjna do szkół
Nasze tegoroczne działania zamknęliśmy wielką kampanią edukacyjną kierowaną do szkół podstawowych (dzieci, rodziców i kadry pedagogicznej). Składała się z kilku etapów.
1. Edukacja
W części edukacyjnej zachęciliśmy do przeznaczenia części zajęć lekcyjnych na edukację dzieci w temacie cukrzycy. Toruńskie szkoły podstawowe otrzymały od nas bezpłatne materiały, w tym klip video przygotowany przez dietetyczkę Ewę Dygaszewicz. Opowiada ona w sposób przystępny dla najmłodszych uczniów o zdrowym odżywianiu, czym jest choroba, jakie są jej typy i objawy, jak udzielić pomocy chorej koleżance lub koledze, jak radzić sobie z chorobą – cukrzycą typu 1 i 2.
2. Praktyka: „Kolorowe kroki dla zdrowia” – konkurs plastyczny dla młodych twórców zdrowego stylu życia.
Po lekcji w ramach konkursu zachęciliśmy do zespołowego wykonania pracy plastycznej dowolną techniką artystycznego przekazu w formacie A1.
– Wyróżniliśmy 13 pięknych kolorowych prac najmłodszych uczniów szkół podstawowych. Zachwyciły nie tylko feerią barw, ale też warstwą merytoryczną – komentuje koordynatorka konkursu, Małgorzata Lubiewska. – Nauka poprzez zabawę z wykorzystaniem obrazowej formy nauczania jest najskuteczniejszą metodą przyswajania wiedzy u dzieci młodszych. Z kolei warstwa werbalna i słuchowa została zaopiekowana przez wcześniejsze lekcje z prezentacją filmu dopasowanego do wieku odbiorców.
3. Pilotażowe badanie populacyjne w kierunku zagrożenia cukrzycą typu 1 u dzieci najmłodszych
Finałem kampanii był zorganizowany toruński pilotaż nowatorskich badań wczesnego diagnozowania cukrzycy typu 1. w fazie bezobjawowej metodą profesora Artura Bossowskiego przy współudziale Urzędu Miasta Torunia.
– W ostatnich 20 latach obserwujemy ok. 300-procentowy wzrost liczby zachorowań, dziś to 25-30 osób na 100 tysięcy. Jest to szczególnie widoczne w grupie dzieci najmłodszych, gdzie często gwałtownie przebiegający początek choroby może skutkować zagrożeniem życia pacjenta – mówi prof. zw. dr hab. n. med. Artur Bossowski, endokrynolog, diabetolog i diabetolog dziecięcy, pediatra, Kierownik Kliniki Pediatrii, Endokrynologii i Diabetologii Uniwersyteckiego Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Białymstoku, konsultant wojewódzki na Podlasiu z endokrynologii i diabetologii dziecięcej i autor projektu.
Badanie polegało na pobraniu krwi żylnej – 4,9 ml krwi u dzieci powyżej 5. roku życia lub 2,7 ml poniżej 5. roku życia, po uzyskaniu pisemnej zgody rodzica czy opiekuna, zgodnie z wymogami Komisji Bioetycznej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku i Kujawsko-Pomorskiej Okręgowej Izby Lekarskiej. Następnie zamrożone próbki (po ich zakodowaniu zgodnie z zasadami ochrony danych osobowych) są poddawane ilościowej ocenie występowania przeciwciał przeciw wyspom beta trzustkowym. Jeśli test będzie pozytywny, kolejno sprawdzone pozostaną poszczególne typy przeciwciał charakterystycznych dla cukrzycy typu 1.
– Jeśli jedno w wysokim mianie lub dwa oraz więcej przeciwciał okaże się dodatnich, to w przeciągu 10-15 lat u takiego dziecka może się z dużym prawdopodobieństwem rozwinąć cukrzyca – podkreśla wyjątkowość badania Daria Czerw, koordynatorka Narodowego Badania Poziomu Cukru.
Wczesna diagnoza ewentualnego ryzyka zachorowania na tę autoagresywną nieuleczalną postać cukrzycy to szansa dla rodziców na uniknięcie często zagrażających życiu dziecka powikłań jak śpiączka ketonowa oraz przygotowanie całej rodziny na życie z chorobą, która wymaga ogromnej wiedzy i dyscypliny.
– Dodatnie wyniki badania pozwalają na odpowiednią edukację rodzin z zakresu rozpoznawania wczesnych objawów zaburzeń metabolizmu węglowodanów, wczesnym wdrożeniu zasad zdrowego żywienia, konieczności utrzymania stabilnej masy ciała, regularnej aktywności fizycznej – podkreśla Bogusława Golus-Jankowska, prezes Fundacji NEUCA dla Zdrowia.
W toruńskim pilotażu zgodnie z wcześniejszymi zapisami wzięło udział niespełna 100 małych bohaterów. Organizator przygotował również specjalne aktywności dla najmłodszych, takie jak malowanie buziek czy drobne upominki dla dzielnych pacjentów.
Bądź czujny na objawy
Cały projekt zwieńczyła konferencja „Zdrowy Toruń”, zorganizowana 28 listopada 2024 r. przez Pawła Gulewskiego, Prezydenta Miasta Torunia. Jej gościem był profesor Artur Bossowski, który wygłosił prelekcję o metodzie, wynikach badań na Podlasiu i ich przyszłości. Podkreślił również wyniki dwuletniego projektu badań dzieci na Podlasiu, który przeprowadził wraz z Fundacją NEUCA dla Zdrowia. Razem przebadali prawie 3300 dzieci, u 4% zdiagnozowano ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1.
W czasie spotkania uczestnikom został zaprezentowany zwiastun filmu, którym Fundacja NEUCA dla Zdrowia chce zwrócić uwagę rodziców, nauczycieli i opiekunów na pierwsze symptomy mogące sygnalizować rozwój cukrzycy typu 1 u pociechy.
– Nieprzyjemny oddech, wzmożona potrzeba picia, oddawania moczu, częste zmęczenie u malucha bądź nastolatka, których wcześniej dziecko nie wykazywało, to pierwsze objawy, które powinny zaniepokoić opiekuna. O tym rzadko się mówi, tego typu fakty są często bagatelizowane nawet wśród lekarzy, stąd nasza decyzja o zaangażowaniu się w ten bardzo ważny temat – wyjaśnia Bogusława Golus – Jankowska. – Zresztą moje słowa są tu chyba zbędne, zachęcam do obejrzenia kilku historii, które moim zdaniem mogą odmienić życie każdego z nas.
Konferencja była też okazją do podsumowania wyników zdrowotnego konkursu plastycznego, wręczenia nagród oraz podziwiania wystawy pięknych i mądrych prac.
Ważność tematu dla torunian podkreślili Prezydent Paweł Gulewski i Wiceprezydent Dagmara Zielińska, deklarując inwestycję środków miejskich w kontynuację badań w 2025 roku.
Cukrzyca typu 2 i jej powikłania
W ramach Narodowego Badania Poziomu Cukru Fundacja przebadała glikemię u 19 tys. dorosłych (w tym u seniorów i studentów) na ponad 250 wydarzeniach zdrowotnych w całej Polsce w ramach akcji „Cukrzyca – sprawdzam” oraz przeprowadziła w trzech miastach pilotaż badań w kierunku powikłań cukrzycy pod hasłem „Świadome wybory wychodzą na zdrowie”.
Na cukrzycę choruje co czwarty Polak, wielu o tym nie wie, bo choroba rozwija się niezauważalnie. Diabetycy z kolei często traktują chorobę po macoszemu i jej nie monitorują, co może doprowadzić do zagrażających życiu skutków. Edukacja w cukrzycy jest więc istotną częścią profilaktyki powikłań oraz ważnym elementem leczenia cukrzycy.
Do najczęstszych przewlekłych powikłaniach w cukrzycy zaliczamy m.in. retinopatię cukrzycową, neuropatię, nefropatię, nadciśnienie tętnicze, otyłość, hiperglikemię, hipercholesterolemię, zespół stopy cukrzycowej, choroby zespołu sercowo – naczyniowego.
Długotrwałe utrzymywanie się wysokiego stężenia cukru we krwi niekorzystnie wpływa na naczynia w naszym ciele, zarówno te drobne, jak i duże, obwodowe, uszkadzając je.
Fundacja NEUCA dla Zdrowia jako nieliczna w Polsce dysponuje nowatorskim urządzeniem medycznym funduskamera. Sprzęt bada dno oka w bardzo wysokiej rozdzielczości i diagnozuje choroby, którymi jest zagrożonych 10 mln Polaków. Każdy zbadany otrzymuje od ręki automatyczną analizę wyników przez AI wraz z informacją o stopniu zaawansowania retinopatii, AMD oraz jaskry. Dokładając do tego badanie stopy monofilamentem (tępą igłą) oraz palpacyjne (badanie poprzez dotyk) oferuje cukrzykom niepowtarzalną okazję do bezpłatnej profilaktyki retinopatii i neuropatii cukrzycowej, czyli finalnie daje szansę do zadbania o dobry wzrok i uniknięcia rozwoju tzw. zespołu. stopy cukrzycowej, który często prowadzi do amputacji jej części.
W Toruniu, Gdyni i Katowicach z tej okazji skorzystały setki pacjentów. Fundacja wykonała 850 badań, w tym również standardowe, czyli poziomu cukru i kwasu moczowego we krwi zgodnie z hasłem „Cukrzyca – sprawdzam”. Cała kampania informacyjna o akcji profilaktycznej powikłań cukrzycy dotarła (poza standardowymi działaniami komunikacyjnymi) dodatkowo do 150 tys. pacjentów, a Narodowe Badanie Poziomu Cukru zamyka rok z dotarciem do 4 mln nieświadomych zagrożenia cukrzycą Polaków.
2025 – nieustająca edukacja
W kolejnym roku Fundacja nieustannie będzie edukować Polaków, promować przygotowane materiały wideo, które jej zdaniem najlepiej obrazują powagę choroby jaką jest cukrzyca każdego typu.
